Süttün,peynir’in, yoğur’dun ve tereyağı’nın Yayladaki emekçisi..
Kürt berivanlar, yüzyıllardır yaylacılık geleneğini sürdüren, hayvancılıkla geçimini sağlayan ve genellikle kırsal bölgelerde yaşayan Kürt kadınlarıdır. “Berivan” kelimesi, Kürtçe’de “süt sağan” veya “süt işleriyle uğraşan” anlamına gelir ve bu da onların temel geçim kaynağını ve yaşam tarzını yansıtır.
Tarihsel Kökenler ve Coğrafi Dağılım:
Yaylacılık, Kürt kültürünün önemli bir parçasıdır ve tarih boyunca Kürtlerin yaşam biçimini şekillendirmiştir. Berivanlar, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, dağlık ve yaylalarla çevrili coğrafyalarda yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Yaylacılık, mevsimsel göçleri (kış aylarında daha ılıman ovalara, yaz aylarında serin yaylalara) ve hayvanların otlatılmasına dayalı bir yaşam tarzıdır. Bu yaşam tarzı, Kürt kültürünün, geleneklerinin ve sosyal yapısının oluşmasında önemli bir rol oynamıştır.
Yaşam Tarzı ve İş Bölümü:
Berivanların yaşam tarzı, hayvancılıkla iç içedir. Koyun, keçi, inek gibi hayvanların yetiştirilmesi, süt sağımı, peynir, tereyağı, yoğurt gibi süt ürünlerinin üretimi onların temel geçim kaynağını oluşturur. Kadınlar, süt sağımı ve süt ürünlerinin hazırlanması gibi işlerde aktif rol oynarken, erkekler genellikle hayvanların otlatılması ve yaylacılıkla ilgili diğer işlerle ilgilenirler. Ancak, iş bölümü, ailelerin büyüklüğüne, yaşam koşullarına ve bölgesel farklılıklara göre değişiklik gösterebilir.
Kültürel Miras ve Gelenekler:
Berivanların yaşam tarzı, zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Yaylacılıkla ilgili özel gelenekler, ritüeller, müzikler ve el sanatları bulunmaktadır. Örneğin, yaylalara göç sırasında söylenen türküler, yaylacılıkla ilgili bayramlar ve şenlikler, berivanların kültürel kimliğinin önemli bir parçasıdır. Dokumacılık, el sanatları, yöresel kıyafetler ve yemekler, Kürt kültürünün ve berivanların yaşam tarzının önemli unsurlarıdır.
Zorluklar ve Günümüzdeki Durum:
Berivanların yaşam tarzı, günümüzde birçok zorlukla karşı karşıyadır. İklim değişikliği, aşırı otlatma, mera alanlarının daralması, ekonomik zorluklar ve sosyo-politik sorunlar, yaylacılık geleneğini tehdit etmektedir. Ayrıca, modern yaşam tarzı, genç nesillerin yaylacılıktan uzaklaşmasına neden olabilmektedir. Ancak, birçok berivan, geleneklerini ve yaşam tarzlarını korumaya çalışmakta, sürdürülebilir hayvancılık yöntemlerini benimsemekte ve kültürel miraslarını gelecek nesillere aktarmaya çalışmaktadır.
Süt akar yaylalardan, bereketin simgesi, Toplanır güğümlerde, yaşamın taze sesi. Mayalanır yoğurt, kültürlerin sırrı,Tereyağı alınır, alın teriyle,hayatın rengi.
Peynirler süzülür, çeşitlenir tatları, Emekle yoğrulur, berivanın maharetleri. Sütten peynir, yoğurt, tereyağı doğar, Yaylaların bereketi, sofralarda can bulur, coşar.
Kürt berivanlar, yaylacılık geleneğini sürdüren, kültürel miraslarını koruyan ve zorlu yaşam koşullarına rağmen hayvancılıkla geçimini sağlayan Kürt kadınlarıdır. Onların yaşam tarzı, Kürt kültürünün önemli bir parçasını oluşturur ve yaylacılık, bölgenin kültürel ve ekonomik hayatında önemli bir rol oynar. Bu geleneğin korunması, hem berivanların yaşam koşullarının iyileştirilmesi hem de Kürt kültürünün zenginliğinin gelecek nesillere aktarılması açısından önemlidir.
