Greta Thunberg, küresel çapta tanınan bir İsveçli iklim ve çevre aktivistidir.
İklim değişikliğiyle mücadele konusunda dünya liderlerini harekete geçmeye çağırmasıyla tanınır. İşte kendisi hakkında temel bilgiler:
Doğum Tarihi ve Yeri: 3 Ocak 2003, Stockholm, İsveç.
Aktivizme Başlangıcı: Ağustos 2018’de, henüz 15 yaşındayken, İsveç Parlamentosu önünde tek başına “İklim İçin Okul Grevi” pankartıyla oturarak protesto başlattı.
Küresel Hareketi: Bu eylemi, kısa sürede tüm dünyaya yayılan ve milyonlarca öğrencinin katıldığı “Fridays for Future” (Gelecek İçin Cumalar) adlı küresel iklim hareketine ilham verdi ve bu hareketin sembolü haline geldi.
Asperger Sendromu: Kendisine Asperger sendromu (otizm spektrum bozukluğu) teşhisi konulmuştur. Thunberg, bu durumu, iklim krizine “siyah ya da beyaz” gibi net bir şekilde bakmasını sağlayan bir “süper gücü” olarak nitelendirmiştir.
Temel Mesajı: Konuşmalarında siyasileri ve yetişkinleri iklim bilimini dinlemeye ve “boş sözler” yerine acil eyleme geçmeye davet eder. Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi’ndeki ünlü konuşmasında liderlere hitaben “Hayallerimi ve çocukluğumu boş sözlerinizle çaldınız. Buna nasıl cüret edersiniz?” ifadelerini kullanmıştır.
Uçuş Reddi: Yüksek karbon ayak izi nedeniyle uçakla seyahat etmeyi reddetmesiyle de gündeme gelmiş, bu durum İsveç’te ve uluslararası medyada “Flygskam” (Uçuş Utancı) hareketinin yayılmasına katkıda bulunmuştur.
Greta Thunberg, aktivizmi sayesinde ardı ardına üç kez (2019-2021) Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiş ve 2019 yılında Time dergisine kapak olmuştur.
Greta Thunberg, temel olarak bir iklim aktivisti olsa da, iklim adaletini sosyal adalet ve barış meselelerinden ayrı tutmadığını savunur. Bu bakış açısı, özellikle İsrail-Filistin çatışması etrafındaki son eylemleriyle belirginleşmiştir.
Filistin ve Gazze Odaklı Eylemleri
Greta Thunberg’in savaş karşıtı eylemleri ve duruşu, büyük ölçüde Filistin ve Gazze’deki duruma odaklanmıştır.
1. Gazze’ye Yardım Filosuna Katılım
Madleen Gemisi Macerası:
2025 yılının Haziran ayında, Gazze’ye insani yardım ulaştırmayı hedefleyen Özgürlük Filosu Koalisyonu’na (Freedom Flotilla Coalition) bağlı “Madleen” adlı yelkenli gemisinde yer alan 12 aktivistten biriydi.
Alıkonulma ve Sınır Dışı Edilme: Uluslararası sularda seyreden gemi, İsrail donanması tarafından alıkonuldu ve aktivistler İsrail’e götürülerek gözaltına alındı. Thunberg ve diğer bazı aktivistler, daha sonra sınır dışı edildi.
”Kaçırılma” İddiası: İsveç’e döndüğünde yaptığı açıklamada, uluslararası sularda zorla alıkonulup İsrail’e götürülmelerini “teknik olarak bir kaçırılma” olarak nitelendirdi ve bu durumun Tel Aviv’in işlediği sayısız ihlalden sadece biri olduğunu savundu.
2. Savaş Karşıtı Söylemi
”Soykırım Karşısında Sessiz Kalmak Aşırı Irkçılık”: Gazze yolculuğu sırasında yaptığı açıklamada, “İklim krizinden etkilenecek beyaz çocukların geleceğini önemsediğimizi söyleyip Filistinli çocukların yaşam hakkı için savaşmıyorsak, bu bana göre aşırı ırkçılıktır” diyerek duruşunu net bir şekilde ortaya koydu.
Kapsayıcı Adalet Anlayışı: Thunberg, “İklim adaleti olmadan toplumsal adalet olmaz” görüşünü benimser. Ona göre soykırım, savaşlar ve çevre yıkımı birbirine bağlıdır. Bu nedenle, iklim aktivizminin insan hakları ve savaş karşıtlığı gibi konuları da içermesi gerektiğini savunur.
Eleştirilere Yanıt: Eylemlerini “reklam kampanyası” olarak nitelendirenlere ise “Hiç kimsenin bir reklam kampanyası için hayatını tehlikeye atacağını sanmıyorum” şeklinde yanıt verdi.
Önceki tepkileri
İsrail’in Gazze’ye yönelik hava saldırılarının ardından sosyal medyada Filistinlilere destek veren paylaşımlar yapmış ve #SaveSheikhJarrah etiketini kullanmıştı.
Gelen Tepkiler: Özellikle İsrail’in Gazze’ye verdiği destek nedeniyle Thunberg’i antisemitizm ile suçlayan eleştirmenler ve bazı kuruluşlar, Fridays for Future (FFF) hareketinin de “Yahudi karşıtı yanlış yollara” saptığını öne sürdüler. Hatta İsrail, Gazze’ye destek vermesi nedeniyle Thunberg’i eğitim müfredatından çıkarma kararı almıştır.
Thunberg’in Cevabı: Thunberg, eleştirilere cevaben, ne İsrail’e ne de Filistin’e “karşı” olmadığını, ancak her türlü şiddet ve baskıya karşı olduğunu belirterek pozisyonunu açıklığa kavuşturmuştur.
Greta Thunberg, sadece iklim kriziyle ilgili protestolarıyla değil, aynı zamanda küresel adaletsizliklere ve çatışmalara karşı duruşuyla da uluslararası alanda tartışma yaratmaya devam etmektedir.
Greta Thunberg’in yer aldığı Küresel Sumud Filosu (Global Sumud Flotilla) eylemi, Gazze’ye uygulanan ablukayı kırmayı ve insani yardım ulaştırmayı amaçlayan en büyük sivil girişimlerden biridir.
İşte filonun amacı, Greta Thunberg’in rolü ve olayların özeti:
Eylemin Amacı ve Greta Thunberg’in Rolü
Sumud kelimesi, Filistin halkının “direnişle varlığını sürdürme” iradesini ifade eden bir Arapça kavramdır. Filo, bu direniş ruhunu yansıtarak:
Gazze ablukasını kırmayı ve bölgeye doğrudan insani yardım ulaştırmayı,
Uluslararası kamuoyunun dikkatini Gazze’deki sivil kayıplara ve mevcut hukuki süreçlere çekmeyi hedefledi.
Greta Thunberg’in Katılımı: İklim aktivisti olarak ün kazanan Thunberg, eyleme katılarak iklim adaletinin aynı zamanda sosyal ve siyasi adalet olduğunu savundu. Barselona Limanı’ndan yola çıkış öncesinde yaptığı konuşmada:
”Gazze, baskının, soykırımın ve etnik temizliğin açık bir örneğidir. İsrail öldürüyor ve tüm dünya bu soykırımı canlı izliyoruz.” diyerek sert bir duruş sergiledi.
Filonun Yolculuğu ve Müdahale
Tarih ve Kapsam:
Filonun ana seferi 2025 yılının Ağustos sonunda ve Eylül başlarında başladı. 40’tan fazla ülkeden 497 aktivistin katıldığı, 19 gemiden oluşan bu filo, şimdiye kadar Gazze’ye doğru yola çıkan en kalabalık sivil girişim oldu.
Müdahale:
Küresel Sumud Filosu, uluslararası sularda ilerlerken İsrail donanması tarafından kuşatıldı ve gemilere müdahale edildi. 19 geminin tamamına yakını yasa dışı bir şekilde ele geçirildi ve aktivistler alıkonuldu. Greta Thunberg de bu müdahale sırasında gözaltına alındı.
Aktivistlerin Akıbeti: Gözaltına alınan 497 aktivist, İsrail limanlarına götürüldü ve yüksek güvenlikli Ketziot Hapishanesi gibi yerlere nakledildi. Daha sonra çoğu, sınır dışı edilmek üzere serbest bırakıldı.
Gözaltı Sürecinde Yaşananlar
Filodaki aktivistler, İsrail’de gözaltında tutuldukları süre boyunca ağır muameleye maruz kaldıklarını iddia ettiler. Bu iddialar arasında şunlar yer almaktadır:
Kötü Muamele: Aktivistlere temiz su yerine tuvalet suyu verildiği ve yaklaşık 40 saate yakın yemek verilmediği.
🗣️ 🇵🇸Türk aktivist ve Sumud Filosu katılımcısı Ersin Çelik:
- Greta’ya çok ciddi işkence ettiler. Gözlerimizin önünde.
— Greta’ya zulmettiler. Greta sadece küçük bir çocuk.
— Onu süründürdüler
— Onu İsrail bayrağını öpmeye zorladılar. Diğer bir deyişle, Nazilerin yaptığını yaptılar.
— Popüler bir karakter olduğu için bunu ona kasten yaptılar. Öyleydi ama çok şükür geldik
Hücre Koşulları:
Beş kişilik hücrelerde 15 kişinin tutulduğu ve duvarlarda kanla yazılmış yazılar olduğu belirtildi.
Greta Thunberg’e Yönelik İddialar:
Bazı aktivistlerin aktardığına göre, Greta Thunberg’e ağır işkenceye maruz bırakıldığı ve aşağılanmak amacıyla hareket edildiği iddia edildi.
Greta Thunberg ve diğer aktivistler, kendilerini yıldırma çabalarının sonuçsuz kaldığını ve amaçlarının insani yardım götürmek olan bu eylemi tekrarlamaktan çekinmeyeceklerini belirterek eylemlerini sonlandırdılar. Thunberg, müdahale ihtimaline karşı “B planımız açık. Geri dönüp tekrar başlamak. Bu temiz bir misyon, insani bir misyon” demişti.
